Plan- en procesevaluatie pilot Landelijke Vreemdelingenvoorzieningen
Sinds het voorjaar en de zomer van 2019 startten het Rijk en gemeenten met de Landelijke Vreemdelingenvoorzieningen (LVV’s): in vijf pilotgemeenten kwam een begeleidings- en opvangvoorziening voor vreemdelingen zonder recht op verblijf en recht op Rijksopvang.
In opdracht van het WODC verrichtte Regioplan een plan- en procesevaluatie van de pilot die inzicht bood in de doelen, opzet en enkele tussentijdse resultaten. Duurzame uitstroom uit de LVV’s is vooralsnog beperkt, maar de samenwerking tussen de bij de pilot betrokken partijen wordt steeds beter.
In de vijf pilotgemeenten Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Eindhoven en Groningen werken de gemeenten samen met ngo’s in die gemeenten, de Immigratie- en Naturalisatiedienst, de Dienst Terugkeer en Vertrek en de Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel van de politie (AVIM). Doel van de LVV’s is het vinden van duurzame oplossingen voor migranten zonder recht op verblijf of Rijksopvang door hen te begeleiden naar zelfstandige terugkeer naar het land van herkomst, doormigratie of – indien aan de orde – legalisering van verblijf. Ook is met de LVV’s beoogd de samenwerking te verbeteren tussen alle betrokken partijen bij het realiseren van duurzame oplossingen voor deze vreemdelingen.
Instroom en uitstroom
Per 31 december 2019 zijn er in totaal 1.019 vreemdelingen ingestroomd in de LVV’s. Met uitzondering van Utrecht lag in iedere pilotgemeente de daadwerkelijke bezetting lager dan de beschikbare capaciteit. De duurzame uitstroom was eind december 2019 nog zeer beperkt. Volgens de onderzoekers is dit, gezien de betrekkelijk korte periode tussen de start van de begeleiding van vreemdelingen in de LVV’s en het peilmoment, niet vreemd.
Samenwerking
De betrokken partijen werken in de meeste pilotgemeenten steeds beter samen. Ze hebben meer begrip voor elkaars werkwijze en standpunten, en partijen weten elkaar (ook buiten de LVV) beter te vinden. Maar van een gedeelde visie op het probleem en de oplossing is maar beperkt sprake. Buiten de eigen kaders kijken lijkt nog maar in beperkte mate te leiden tot buiten de eigen kaders handelen. Volgens de onderzoekers zijn uithoudingsvermogen, het opbouwen van onderling vertrouwen, geduld en tevredenheid met kleine successen belangrijk voor de verdere pilotperiode.
Ondersteuning voor vreemdelingen
Met de vormen van opvang en begeleiding in de LVV’s wordt ingezet op het verbeteren van het welzijn en het activeren van de vreemdelingen, waardoor zij beter in staat zijn om na te denken over hun toekomst. Geïnterviewde vreemdelingen benoemen dat de 24-uursopvang zorgt voor stressvermindering en ook de ngo’s zien dat deze opvang bijdraagt aan de stabilisatie van de vreemdelingen en hen uit de overlevingsstand haalt. Dat geeft hen ruimte om een duurzaam toekomstperspectief te realiseren. De pilot zal in totaal drie jaar gaan duren. In juli 2020 start een effectevaluatie van de LVV-pilot.
Lees het volledige rapport Plan- en procesevaluatie Landelijke Vreemdelingenvoorzieningen.