Criminele carrières van overvallers, straatrovers en woninginbrekers zijn lang en omvangrijk
Daders van high impact crimes (HIC), waaronder overvallers, straatrovers en woninginbrekers worden geschaard, hebben langere en meer omvangrijke criminele carrières dan daders van andersoortige delicten. Zo beginnen zij vaak al op jonge leeftijd met criminaliteit, gaan ze tot op latere leeftijd door en zijn zij betrokken bij een groot aantal strafzaken. Bovendien hebben daders die hun criminele carrière starten met een HIC-delict een grote kans om uit te groeien tot de veelplegers van de toekomst. Dit blijkt uit onderzoek van het WODC.
In de afgelopen twee decennia heeft de overheid sterk ingezet op de bestrijding van HIC, omdat deze delicten grote gevolgen hebben voor het slachtoffer en het veiligheidsgevoel in de maatschappij. Het WODC heeft crimineel gedrag van deze delinquenten dan ook over een lange periode bestudeerd, van minderjarigheid tot volwassenheid. Dat is van belang om te bepalen op welke type dader de beleidsmaatregelen zich moeten richten.
HIC-daders plegen veel en langdurig delicten
Wanneer HIC-daders worden vergeleken met daders van andersoortige delicten, blijkt er een groot verschil tussen het aantal strafzaken waarbij zij gedurende hun carrière betrokken zijn en de leeftijd waarop deze strafzaken plaatsvinden. Zo begint een aanzienlijk deel van de overvallers, straatrovers en woninginbrekers op vroege leeftijd met delinquent gedrag en zijn zij vervolgens betrokken bij een groot aantal strafzaken. Ook valt op dat zij tot op late leeftijd crimineel actief zijn. Daders van andersoortige delicten zijn voor het overgrote deel slechts betrokken bij een klein aantal strafzaken gedurende hun carrière. De kans dat personen voor lange tijd betrokken raken bij een groot aantal strafzaken neemt toe naarmate zij op jongere leeftijd met een criminele carrière beginnen.
De start van de carrière is bepalend voor het verdere verloop
Daders die hun criminele carrière beginnen met een HIC-delict hebben meer strafzaken én een grotere kans om veelpleger te worden, vergeleken met daders die hun carrière starten met een andersoortig delict. Deze risico’s nemen sterk toe wanneer daders minderjarig zijn ten tijde van hun eerste strafzaak. Als negen veelvoorkomende type startdelicten (drie HIC-delicten en zes niet-HIC-delicten) worden vergeleken, blijkt dat delinquenten die hun carrière starten met een straatroof de meeste strafzaken hebben en het grootste risico hebben om veelpleger te worden, gevolgd door personen die starten met een diefstal (geen high impact crime), een woninginbraak of een overval.
Vroegtijdig ingrijpen belangrijk
De resultaten van het onderzoek onderstrepen het belang van blijvende, intensieve aandacht voor HIC-daders. Door deze daders met gerichte interventies van het criminele pad af te krijgen kan veel toekomstige criminaliteit voorkomen worden. Vroegtijdig ingrijpen is hierbij essentieel, aangezien daders die op minderjarige leeftijd starten met een HIC-delict of een diefstal een vergrote kans hebben op een langdurige en ernstige criminele carrière. Door vroegsignalering en het aanpakken van risicofactoren voor criminaliteit die zich al in de kindertijd kunnen opstapelen (zoals gezinsproblematiek, middelengebruik en agressief gedrag) kan een criminele carrière wellicht voorkomen worden.