Eenvoudige adoptie geen oplossing voor iedereen
Eenvoudige adoptie is een vorm van adoptie waarbij het juridisch ouderschap van de oorspronkelijke ouders in stand blijft, terwijl tegelijkertijd de adoptieouders juridisch ouderschap verkrijgen. Uit onderzoek onder pleegkinderen en oorspronkelijke ouders kan geen eenduidige conclusie worden getrokken of deze vorm van adoptie voor iedereen geschikt is. Daarvoor was het aantal mensen dat bevraagd is te klein en liepen de meningen van hen te ver uiteen. Wel waren ze het erover eens dat instemming van het kind nodig is voor eenvoudige adoptie en dat maatwerk belangrijk is.
Het onderzoek richtte zich op de vraag wat de behoefte en belangen zijn van pleegkinderen, voormalige pleegkinderen, geadopteerde pleegkinderen en oorspronkelijke ouders aan eenvoudige adoptie. Het is een vervolg op onderzoek uit 2019 waarin professionals, pleegouders en enkele pleegkinderen zijn bevraagd over wat zij vinden van eenvoudige adoptie.
Aanleiding onderzoek
De Staatscommissie Herijking ouderschap heeft in haar rapport “Kind en ouders in de 21e eeuw” de aanbeveling gedaan om een vorm van adoptie mogelijk te maken waarbij de familierechtelijke betrekking met de oorspronkelijke ouders in stand blijft terwijl er ook met de adoptiefouders een familierechtelijke betrekking ontstaat. Het is daardoor mogelijk dat je meer dan twee ouders hebt.
Naar aanleiding van de uitkomsten uit het eerste onderzoek was de reactie van de minister van Rechtsbescherming dat er vooralsnog geen regeling voor eenvoudige adoptie zou worden ingevoerd. Na een motie vanuit de Tweede Kamer kwam dit vervolgonderzoek tot stand.
Voor- en nadelen eenvoudige adoptie
In dit onderzoek is door middel van literatuuronderzoek de huidige (juridische) positie van pleegkinderen en oorspronkelijke ouders geschetst. Ook zijn met behulp van vragenlijstonderzoek en interviews voor- en nadelen van eenvoudige adoptie voor pleegkinderen en oorspronkelijke ouders beschreven. De voordelen zijn dat de juridische banden tussen oorspronkelijke ouders en kind niet worden verbroken. Verder geeft het voor alle betrokkenen duidelijkheid dat het kind onvoorwaardelijk bij het pleeggezin hoort. Nadelen van eenvoudige adoptie zijn dat het ingewikkeld kan zijn om vier juridische ouders te hebben; de samenwerking tussen de verschillende ouders moet goed verlopen, omdat anders conflicten op de loer liggen en kinderen een loyaliteitsconflict kunnen krijgen. Daarnaast kan het voor oorspronkelijke ouders gevoelsmatig pijnlijk zijn.
Maatwerk nodig
Dit onderzoek wijst op een variatie aan meningen over eenvoudige adoptie en lijkt aan te geven dat een ‘one size fits all’ geen mogelijkheid is. Daar waar de één eenvoudige adoptie als een mooie oplossing ziet, ziet de ander het als een hele slechte keuze. Daar waar de één zich thuis voelt en daarom niet geadopteerd hoeft te worden, wil de ander juist wel geadopteerd worden, omdat het past bij het gevoel van thuishoren. Er waren dan ook geen duidelijke patronen zichtbaar die vóór of tegen eenvoudige adoptie pleitten. Bovendien bleek het moeilijk om in contact te komen met pleegkinderen en oorspronkelijke ouders die mee wilden werken aan het onderzoek. Het is dan ook moeilijk om uitspraken te generaliseren voor de hele groep.