CJIB treft vaker betalingsregelingen voor verkeersboetes, meestal succesvol
Met de wettelijke vastlegging van betalingsregelingen voor verkeersboetes in 2018 wilde de overheid burgers meer maatwerk bieden bij het betalen van verkeersboetes. Tussen 2018 en 2021 steeg het totaal aantal aangevraagde betalingsregelingen van circa 191.000 naar 298.000. Het aantal toegekende betalingsregelingen is gestegen van ruim 170.000 in 2018 naar bijna 274.000 in 2021. De meeste van deze regelingen eindigen in volledige betaling. Het aandeel regelingen dat eindigt met onvoldoende of geen betaling is gedaald. Dat blijkt uit onderzoek van Cebeon, in opdracht van het WODC.
Burgers die verkeersboetes niet in één keer willen of kunnen betalen, kunnen het CJIB vragen om in termijnen te mogen betalen. Zo’n mogelijkheid voor een betalingsregeling bestaat ook voor strafrechtelijke geldboetes, schadevergoedings- en ontnemingsmaatregelen. In een betalingsregeling bij het CJIB kunnen verschillende geldelijke sancties zijn opgenomen. Van het totaal aantal aangevraagde betalingsregelingen bevat naar schatting 85% een verkeersboete.
Lager drempelbedrag zorgt voor toename aangevraagde regelingen
De forse stijging van het aantal aangevraagde regelingen heeft vooral te maken met de verlaging van het drempelbedrag in 2019. Vanaf dat moment kon vanaf 75 euro worden gevraagd om in termijnen te mogen betalen. Voor die tijd kon dat pas bij een boete van 225 euro of hoger.
Het percentage afwijzingen per jaar is in de periode 2018-2021 gedaald van 10% naar 6%. De voornaamste reden om een regeling af te wijzen is het niet nakomen van een eerdere betalingsregeling.
Van de getroffen regelingen is gemiddeld 85% per jaar een standaardregeling met vastgestelde termijnen en termijnbedragen. Wanneer er sprake is van bijzondere omstandigheden, dan kan een maatwerkregeling worden getroffen. Deze maatwerkregelingen eindigen minder vaak positief: het bedrag wordt niet of niet volledig betaald via de betreffende maatwerkregeling. Maatwerkregelingen zijn bedoeld voor mensen in lastigere situaties, voor wie het moeilijker is om aan betalingsverplichtingen te voldoen.
Beëindigen van inning van geldboetes
Naast de betalingsregeling voor verkeersboetes zijn de afgelopen jaren andere mogelijkheden geïntroduceerd om boetes ‘maatschappelijk verantwoord te innen’. Zo is sinds 1 januari 2020 de bevoegdheid gecreëerd om in uitzonderlijke gevallen de inning van een geldboete onder de 340 euro te beëindigen. Deze bevoegdheid is pas vanaf april 2021 toegepast. In 2021 is dit 96 keer gebeurd en alleen bij veelplegers die een maatregel voor plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders (ISD) hebben gekregen. Naast een straf krijgen zij hulp om het patroon van vastzitten, vrijkomen en terugvallen te doorbreken. Het gemiddelde openstaande bedrag bedroeg 161 euro.
Noodstopregeling
In plaats van een regeling voor betaling in termijnen kan een burger gedurende vier maanden uitstel van betaling krijgen om schuldhulpverlening in te schakelen. Deze zogenoemde ‘noodstopregeling’ geldt sinds 1 april 2020. In de periode 2020-2021 is deze circa 5.000 keer toegepast. In de meeste gevallen wordt na vier maanden een regeling voor betaling in termijnen getroffen. Ruim 10% is inderdaad in hulpverlening terechtgekomen of heeft de noodstop verlengd met de toegestane acht maanden.
Bijdrage aan verlichting schuldenproblematiek
Volgens schuldhulpverleners, bewindvoerders en andere experts draagt het in termijnen kunnen betalen bij aan het voorkomen van een betalingspiek in één maand. Hierdoor ervaren mensen minder acute betalingsproblemen en daardoor minder stress. Ook de verlaging van het drempelbedrag naar 75 euro biedt verlichting, hoewel dat bedrag alsnog te hoog kan zijn voor mensen met een laag inkomen of schuldproblemen. De noodstopregeling is nog niet zo bekend onder schuldhulpverleners, maar wordt gezien als een welkome maatregel om schuldenproblematiek te verlichten. Het is bovendien een stimulans bij het zoeken van hulp.