Nieuwste Justitiele verkenningen over slavernijverleden en de doorwerking daarvan
De artikelen in deze editie van Justitiële verkenningen gaan over de doorwerking van het slavernijverleden in het hier en nu. De gevolgen ervan zijn nog dagelijks zichtbaar, zowel in Nederland als in de voormalige koloniën. Wanneer we het hebben over slavernij is het bovendien belangrijk om te beseffen dat de afschaffing en later strafbaarstelling van slavernij er niet toe hebben geleid dat er geen slavernij meer in de wereld is. Bij discussie over slavernij gaat het daarom niet alleen over het verwerken van het verleden, maar ook over het aanpakken van slavernij in het heden.
Het themanummer opent met een artikel over de belangrijkste bevindingen van het onderzoek dat het Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden in opdracht van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft uitgevoerd. De aanbevelingen voor herstel van het slavernijverleden richten zich op drie kernpunten: erkenning, excuses en herstel.
Een ander artikel geeft een kritische blik op het slavernijonderwijs op middelbare scholen in Nederland, waarbij veelal een relatief eenzijdig beeld van slavernij wordt geschetst.
Ook zijn er artikelen over de beeldvorming rondom de Creoolse spiritualiteit en over naamgeving van totslaafgemaakten en de mogelijkheden van hun nazaten om hun naam te kunnen veranderen. Daarnaast gaat een bijdrage aan de hand van het concept ‘kleurenblind racisme’ in op de vraag waarom in Nederland discussies over racisme en het slavernijverleden zo moeilijk op gang komen.
In de laatste bijdrage gaat de blik van (de doorwerking van) slavernij uit het verleden naar slavernij in het heden. De auteurs laten zien dat het slecht gesteld lijkt met de aanpak van slavernij in Nederland en stellen dat het mogelijk daardoor te verklaren is dat Nederlandse bedrijven tot nu toe niet strafrechtelijk zijn vervolgd voor slavernij in hun productieketens.
Excuses een begin
Recent zijn door premier Rutte en door diverse gemeentebesturen excuses gemaakt voor het slavernijverleden zelf, maar ook voor de afgelopen decennia waarin er te weinig erkenning is geweest voor de doorwerking van het slavernijverleden in het heden en voor het feit dat er te weinig empathie is getoond aan de nazaten van totslaafgemaakten. Zoals ook door Rutte zelf benadrukt, vormen deze excuses een begin van een lange weg die nog te gaan is. Deze editie van Justitiële verkenningen biedt inzichten en aanknopingspunten die helpen om met het slavernijverleden om te gaan.
