WODC wijzigt de D naar Data en wordt Kennisinstituut voor de rechtsstaat

Nieuwsbericht | 09-11-2023 | 10:45

Vandaag, tijdens het jubileumcongres in het kader van het 50-jarig bestaan, presenteerde het WODC twee belangrijke besluiten die de sinds 2019 ingeslagen strategische koers verder verstevigen. Vanaf 2024 wil het WODC nog meer impact maken ten behoeve van de samenleving. Door nog explicieter bij te dragen aan behoud en verbetering van de rechtsstaat*. Daarnaast is het belang van datagedreven werken de laatste jaren enorm toegenomen, ten koste van de bibliotheekfunctie. Om die reden verdwijnt het woord ‘documentatie’ uit de naam en verandert deze in: Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum. De bredere focus is terug te vinden in de toevoeging ‘Kennisinstituut voor de rechtsstaat’.

In 2023 bestaat het WODC 50 jaar. Dat betekent al 50 jaar wetenschappelijk onderzoek op het gebied van justitie en veiligheid. En daarmee onmisbare kennis voor het opstellen, toetsen en uitvoeren van beleid. Ons kennisinstituut is al die jaren, zowel nationaal als internationaal, een belangrijke informatiebron geweest voor met name beleidsmakers en de academische wereld.

Affaire start van vernieuwing, visitatie bevestigt juiste koers

Na de affaire over de samenwerking tussen het WODC en het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) onderging het WODC in 2019 een reorganisatie. Er werd meer afstand genomen van het ministerie en het WODC werkte aan de ontwikkeling van strategische onderzoeksprogramma’s en versterking van het personeelsbeleid, datamanagement en de communicatie. Uit de visitatie van 2022 bleek dat deze ingeslagen koers zijn vruchten afwerpt. Er staat een stevig instituut, met nog altijd een puntgave reputatie in zowel binnen- als buitenland op het gebied van wetenschappelijke kennis over justitie en veiligheid.
Voor de toekomst beval de visitatiecommissie aan om nog duidelijker te opereren als zelfstandig instituut en een meer open houding aan te nemen, zowel qua kennisdeling als qua samenwerking met andere partijen, zoals hogescholen/universiteiten en Rijkskennisinstellingen. Hun advies was: Gooi de ramen open! Die handschoen pakken wij nu op, nog voortvarender dan we al van plan waren.

Bredere doelgroep bedienen

Het WODC staat in dienst van de samenleving. We bedienen met onze kennis daarom niet alleen beleidsmedewerkers van het ministerie van JenV, maar ook andere landelijke beleidsmakers, uitvoeringsorganisaties en controleurs van het beleid, zoals de Tweede Kamer. En waar mogelijk lokale beleidsmakers, professionals en belangenorganisaties in het werkveld. Dit betekent dat wij:

in de onderzoeksopzet (nog) meer rekening houden met de maatschappelijke impact en voor wie de uitkomsten van het onderzoek relevant zijn;
onderzoek niet alleen aanbieden aan beleidsmakers van JenV, maar ook aan andere doelgroepen;
ook landelijke uitvoeringsorganisaties de mogelijkheid bieden om onderzoek bij het WODC aan te vragen.

Debat faciliteren

Het WODC wil het algemene kennisniveau over JenV onderwerpen van beleidsmakers, uitvoerders, politici en professionals vergroten, waardoor het gesprek zinvoller kan verlopen. We geven tegengas als we denken dat dat nodig is. En halen andere zienswijzen binnen, zodat de discussie verder kan worden aangescherpt. Dat doen we door:

niet alleen kennis (uit onderzoek) aan te bieden op aanvraag, maar ook ongevraagde kennis en expertise te leveren;
ook eigen onderzoek op te starten;
belangrijke trends en ontwikkelingen te signaleren: wat worden de vraagstukken van morgen?
(online en politieke) gesprekken te monitoren en daarop in te spelen wanneer nodig/mogelijk;
in onderzoeksrapporten niet alleen kennis en verbeterpunten te bieden, maar ook (waar mogelijk) denkrichtingen voor de toekomst.

Bundel met 'kennisparels'

Tijdens het congres wordt naast het speciale nummer van Justitiële verkenningen over 50 jaar onderzoek van het WODC ook een bundel uitgereikt van ‘kennisactivist’ Jaap de Waard over het ‘laten landen’ van kennis op het terrein van criminaliteit en rechtshandhaving. Hoe staat het hiermee en hoe kan het gebruik van kennis worden gestimuleerd? Gebruiken we eigenlijk wel kennis in de beleidsvoorbereiding en praktijk? En hoe ziet de toekomst daarvan eruit? In de bundel staat een selectie van verschenen ‘kennisparels’ op het terrein van criminaliteit en rechtshandhaving, die tussen februari 2020 en augustus 2023 zijn verschenen.

*Rechtsstaat: een veilige en rechtvaardige samenleving waar iedere burger vrij is en ieders rechten en vrijheden evenveel en altijd worden beschermd.