Nieuwe cijfers beschikbaar over het aantal incidenten en misdrijven onder bewoners in asielopvang
Het WODC onderzoekt elk jaar hoeveel bewoners in de asielopvang betrokken zijn bij incidenten of verdacht worden van een misdrijf. In het onderzoek dat vandaag verschijnt, staan nieuwe cijfers over de periode 2017-2023, waarin ook de aantallen in de crisisnoodopvanglocaties zijn opgenomen. In 2023 was 9% van de bewoners betrokken bij incidenten waarbij sprake was van agressie of geweld. 3% van de bewoners werd verdacht van een misdrijf. Deze percentages zijn redelijk stabiel in de onderzochte periode, al zien we wel een stijging in de absolute aantallen. Die stijging was bij de incidenten hoger dan bij de misdrijven.
Incidenten
In totaal registreerde het COA in 2023 13.395 incidenten van verbale dreiging met zelfmoord, acties waarbij bewoners zichzelf iets aandeden en fysieke, verbale en non-verbale agressie en geweld naar anderen. Dit is een toename ten opzichte van een jaar eerder, toen er nog 9.370 incidenten werden geregistreerd. Dit is voor een deel te verklaren uit de sterk toegenomen bezetting op de opvanglocaties. Ook in 2023 is nog steeds een minderheid van de doelgroep betrokken bij een agressie- of geweldsincident.
Misdrijven
In 2023 legde de politie 6.800 registraties van verdachten vast waarbij de verdachte op het moment van het plegen van het misdrijf op een COA-locatie verbleef. Dit is een stijging van 14% ten opzichte van 2022. We zien een vergelijkbare stijging in het aantal mensen dat werd opgevangen in 2023. Het gaat bij misdrijven in 74% om vermogensmisdrijven, zoals winkeldiefstal en inbraak. Dit is hoog in vergelijking met de algemene Nederlandse bevolking, waarbij in 2022 32% van de verdachtenregistraties betrekking had op vermogensmisdrijven.
Wie zijn betrokken?
De vreemdelingen die in 2023 betrokken waren bij een incident m.b.t. agressie of geweld (fysiek, verbaal of non-verbaal) zijn overwegend man (88%) en het grootste deel is jonger dan 30 (64%). Nationaliteiten met relatief hoge aandelen betrokkenen zijn onder andere Algerijns (31%), Tunesisch (30%) en Marokkaans (27%). Mogelijk hangt dit samen met een oververtegenwoordiging van mannen en jongvolwassenen onder deze groepen.
De samenstelling van de groep van verdachten van misdrijven is qua leeftijd en geslacht vergelijkbaar met de hierboven beschreven betrokkenen bij incidenten. Nationaliteiten met relatief hoge aandelen verdachten zijn Algerijns (44%), Marokkaans (30%) en Tunesisch (29%).
Ook voor deze groepen geldt dat de grote meerderheid niet betrokken is bij incidenten of verdacht wordt van een misdrijf.
Onderdeel meerjarig onderzoek
Dit rapport maakt deel uit van het meerjarige incidenten- en misdrijvenoverzicht, waarbinnen jaarlijks een cijfermatige rapportage en een verdiepend onderzoek worden gepubliceerd. Dit is de cijfermatige rapportage van 2024. In mei 2024 verscheen een verdiepend onderzoek in aanvulling op de vorige rapportage. Die liet onder andere zien dat verschillen in inwilligingspercentage (de kans op asiel) een gedeeltelijke verklaring bieden voor verschillen tussen nationaliteiten in betrokkenheid bij incidenten of verdachtenregistraties. Het WODC zal ook verdiepend onderzoek gaan doen naar aanleiding van de cijfers van dit rapport, waarschijnlijk over de rol van de kenmerken van een opvanglocatie.