Toename geregistreerde drugsproblematiek en ontmantelde productielocaties harddrugs
In 2023 registreerde de politie meer drugsproblematiek dan in 2022. Ook steeg het aantal productielocaties van harddrugs dat zij in 2023 oprolden. Er waren meer opsporingsonderzoeken met drugs als eerste aandachtspunt naar criminele samenwerkingsverbanden (csv’s). Ook steeg het aantal voor georganiseerde drugshandel en/of -productie veroordeelden tot een vrijheidsstraf, vooral bij gevangenisstraffen van 2 jaar of meer. Dit blijkt uit de nieuwe update van de Nationale Drug Monitor (NDM) van het Trimbos-instituut en het WODC.
De NDM (www.nationaledrugmonitor.nl) geeft een actueel beeld van onder meer ontwikkelingen op het gebied van drugsgerelateerde criminaliteit. Regioplan Beleidsonderzoek bracht de nieuwe update van die ontwikkelingen in kaart, in opdracht van het WODC.
Stijging geregistreerde drugsproblematiek
Het aantal geregistreerde soft- en harddrugsincidenten nam in 2023 sterk toe ten opzichte van 2022, namelijk van 3.857 naar 5.399 softdrugsincidenten en van 8.201 naar 9.359 harddrugsincidenten. Het toegenomen aantal softdrugsincidenten komt mogelijk door de plaatsing van lachgas op lijst II van de Opiumwet in 2023 waardoor het gebruik hiervan onder softdrugsincidenten valt. De stijging van het aantal harddrugsincidenten hangt mogelijk samen met de toevoeging van nieuwe stoffen aan Lijst I van de Opiumwet in 2023, de toegenomen capaciteit en investering in de aanpak van georganiseerde drugscriminaliteit sinds 2020/2021, en een door experts veronderstelde toegenomen harddrugsproductie.
Meer ontmantelde productielocaties harddrugs
In 2023 steeg het aantal ontmantelde productielocaties van synthetische drugs met circa 50% ten opzichte van een jaar eerder, namelijk van 83 tot 125. De meeste productielocaties werden ontdekt in Noord-Brabant, Zuid-Holland en Limburg. Ook het aantal ontmantelde productielocaties van cocaïne en heroïne steeg in 2023.
Toename aantal opsporingsonderzoeken naar csv’s
Volgens de onderzoekers draagt de intensivering van de aanpak tegen georganiseerde drugscriminaliteit sinds 2020/2021 bij aan het toegenomen aantal opsporingsonderzoeken met drugs als eerste aandachtspunt naar csv’s. In 2023 ging het om 893 opsporingsonderzoeken ten opzichte van 786 in 2022.
Meer personen veroordeeld tot vrijheidsstraf
Het aantal tot een vrijheidsstraf veroordeelden, vooral bij gevangenisstraffen van 2 jaar of meer, steeg ook in 2023. In 2022 betroffen 259 van de 490 vrijheidsstraffen een gevangenisstraf van 2 jaar of meer, een jaar later ging het om 366 van de 616 vrijheidsstraffen. Een mogelijke oorzaak daarvan is het eerder genoemde toegenomen aantal opsporingsonderzoeken naar csv’s die steeds vaker complex en internationaal van aard zijn, om grote hoeveelheden drugs gaan en waarbij vaak sprake is van geweld.
Meer meldingen middelengebruik in verkeer
In 2023 ontving het Centraal Bureau voor de uitgifte van Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) bijna 31.000 politiemeldingen in verband met alcohol- en/of drugsovertredingen, gevaarlijk rijgedrag of een vermoeden van ongeschiktheid om te rijden door een medische aandoening. Dat is meer dan in 2022 toen het om circa 28.500 meldingen ging. Het aantal door CBR ingestelde rijgeschiktheidsonderzoeken vanwege mogelijk problematisch drugsgebruik daalde juist, namelijk van 5.139 in 2022 tot 3.113 in 2023. Deze daling komt mogelijk door de inwerkingtreding van een nieuwe maatregel in 2023 waarbij 'first offenders' die met drugs worden gepakt, in eerste instantie alleen een educatieve maatregel drugs (EMD) krijgen opgelegd.