Effectevaluatie Halt-interventie

Het WODC voert in samenwerking met de Universiteit Leiden en de Universiteit Utrecht een grootschalig evaluatieonderzoek uit naar de Halt-interventie. De Halt interventie is een buitengerechtelijke aanpak voor jongeren van 12 tot 18 jaar die vanwege (licht) strafbaar gedrag zijn doorverwezen door de politie, het Openbaar Ministerie, een buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA) of een leerplichtambtenaar. Halt heeft een vernieuwde werkwijze met een nieuw Handboek Halt-interventie geïmplementeerd in 2021, geënt op de wetenschappelijke What Works-principes. Het is daarom van belang om vast te stellen in hoeverre de Halt-interventie effectief is in het verminderen van recidive en het behalen van de overige doelstellingen van de interventie, zoals het voldoen aan vereisten vanuit het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind (IVRK). Aangezien Halt veelvuldig wordt ingezet als buitengerechtelijke interventie, is het belangrijk om te weten voor welke jongeren de interventie werkt en onder welke omstandigheden. Met die kennis zal de Halt-interventie in de toekomst gericht en doeltreffend kunnen worden ingezet om strafbaar gedrag onder jongeren aan te pakken, zonder dat de jongere een strafblad krijgt. Om dit te bereiken, is het nodig om een effectevaluatie uit te voeren.

Deze effectmeting maakt onderdeel uit van het onderzoeksproject ‘Evaluatie Halt-interventie’ waarin ook een procesevaluatie (project 3324) en het monitoren van veranderingen in de doelgroep van de Halt-interventie (projecntr. 3436) worden uitgevoerd. 

Onderzoeksopzet

Voor de effectevaluatie naar de Halt-interventie wordt een randomized controlled trial (RCT) uitgevoerd. Een RCT wordt gezien als de ‘gouden standaard’ om een oorzakelijk effect aan te tonen, omdat hiermee met zekerheid geconcludeerd kan worden dat de veranderingen komen door deelname aan de Halt-interventie. Bij een ander onderzoeksdesign kunnen andere factoren, zoals testeffecten, motivatie voor deelname of de aanwezigheid van verschillende soorten jongeren in de onderzoeksgroepen ook mogelijke verschillen verklaren.

De RCT opzet betekent dat jongeren wanneer zij naar Halt worden verwezen en aan het onderzoek willen deelnemen, willekeurig worden ingedeeld in een experimentele en een controlegroep. Beide groepen zullen op meerdere momenten vragenlijsten invullen over onder andere hun delinquente gedrag, normbesef en aanwezigheid van risicofactoren voor recidive. De experimentele groep doorloopt de Halt-interventie zoals gebruikelijk. De controlegroep krijgt na het voorgesprek met de Halt-medewerker geen verdere Halt-interventie aangeboden. Twee jaar na de verwijzing naar Halt wordt vervolgens gekeken welke jongeren opnieuw met politie of justitie in aanraking zijn gekomen.

Ethische waarborgen

Een RCT is het meest robuuste design om de effecten van de Halt-interventie inzichtelijk te krijgen. Gezien de grote hoeveelheid jongeren die jaarlijks naar Halt worden verwezen, is het belangrijk om de effecten van Halt zo gedegen mogelijk te onderzoeken. Het niet aanbieden van een Halt-interventie bij de controlegroep brengt ethische aspecten met zich mee. Een jongere krijgt hierdoor na aanhouding voor een overtreding of misdrijf geen verdere straf of interventie aangeboden. Aan de andere kant is het ook de vraag of het verantwoord is om jongeren een interventie te geven waarvan we niet weten of deze werkt, hoe veelbelovend deze ook kan zijn. Om rekening te houden met ethische aspectenzijn er in het onderzoek meerdere waarborgen ingericht, onder andere dat jongeren altijd op vrijwillige basis (en met toestemming van ouders indien onder de 16) meedoen aan het onderzoek; Halt-medewerkers bij ernstige zorgen een jongere kunnen uitsluiten van deelname; jongeren recht houden op de Halt-interventie wanneer zij opnieuw voor een licht delict met het strafrecht in aanraking komen; en een eventuele schadevergoeding voor het slachtoffer door Halt zal worden afgehandeld. De Commissie Ethiek en Data van de Universiteit Leiden, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, heeft positief over het onderzoek geadviseerd.

Planning

Het onderzoek loopt vanaf begin 2024. Jongeren uit vijf van de negen Halt-teams zullen in 2024 worden benaderd voor deelname, waarna zij gedurende twee jaar worden gevolgd. De eerste resultaten worden verwacht in 2026.

Contact

Voor vragen over het onderzoek, neemt u contact op met de onderzoekers via haltonderzoek@wodc.nl. Journalisten kunnen via e-mail of telefonisch contact opnemen met een woordvoerder van het WODC zie Contact voor journalisten | Contact | WODC - Wetenschappelijk Onderzoek- en Datatiecentrum.