Evaluatie kwaliteitseis Doenvermogen

Samenvatting

In 2017 heeft de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in het rapport ‘Weten is nog geen doen’ de term doenvermogen geïntroduceerd. De WRR zet doenvermogen af tegen denkvermogen. Doenvermogen omvat non-cognitieve vaardigheden zoals een doel stellen en een plan maken, in actie komen, volhouden en om kunnen gaan met verleidingen en tegenslag. Denkvermogen betreft onder meer intelligentie en basisvaardigheden zoals rekenen, schrijven en digitale vaardigheden. De WRR stelt dat doenvermogen in de beleidsvorming onderbelicht is gebleven, omdat het klassieke beleidsperspectief is gestoeld op een juridische en economische benadering die er vanuit gaat dat als mensen iets weten, zij dit ook automatisch doen. Hierdoor wordt geen rekening gehouden met het gegeven dat mensen verschillen in hun doenvermogen en daardoor niet allemaal even zelfredzaam zijn. Dit terwijl er steeds meer van burgers zelf wordt verwacht.
Sinds 2018 is rekening houden met doenvermogen een door het kabinet vastgestelde kwaliteitseis van het Integraal afwegingskader voor beleid en regelgeving, dat inmiddels is omgedoopt tot het Beleidskompas. Inhoudelijk richt de kwaliteitseis Doenvermogen zich op de vraag of beleid en wetgeving doenlijk is voor de mensen op wie deze van toepassing is. De verwachting is dat wanneer er rekening wordt gehouden met het doenvermogen dit leidt tot minder niet-gebruik van voorzieningen, minder terugvorderingen en boetes, en een grotere doeltreffendheid van beleid gericht op mensen.
Er zijn echter signalen dat op dit moment nog onvoldoende rekening wordt gehouden met het doenvermogen van mensen of dat dit niet goed gebeurt. Deze evaluatie beoogt een volledig beeld te scheppen van de huidige invulling van de kwaliteitseis Doenvermogen, zodat een goed beeld ontstaat van de verbeterpunten die er zijn. Hiermee wordt bijgedragen aan de doorontwikkeling van de kwaliteitseis en indirect aan de doenlijkheid van beleid en regelgeving, zodat alle betrokkenen hier meer van kunnen profiteren en minder nadelen van ondervinden. Het betreft een plan-, proces- en doelbereikingsevaluatie.