Internationaal vergelijkend onderzoek professioneel verschoningsrecht

Samenvatting

In Nederland kan eenieder een beroep doen op de hulp van een advocaat of notaris, zonder bevreesd te zijn dat de informatie die deze vertrouwenspersonen te weten komen, bij derden bekend wordt. Een vertrouwensrelatie tussen de uitoefenaar van een vertrouwensberoep en diens cliënt is noodzakelijk voor de uitoefening van het beroep en voor het goed functioneren van de rechtsstaat. Vertrouwenspersonen hebben een geheimhoudingsplicht en kunnen zich in bepaalde situaties, zoals in een strafrechtelijk onderzoek, beroepen op het professioneel verschoningsrecht. Dan dient het maatschappelijk belang van de waarheidsvinding door het OM te wijken voor het hoger algemeen belang van de vertrouwensrelatie tussen uitoefenaars van specifieke geheimhoudingsberoepen (advocaten, notarissen) en hun cliënten. In de praktijk van opsporing en vervolging leidt het professioneel verschoningsrecht tot veel discussie. De juridische procedures over geheimhouding en over (mogelijk) verschoningsgerechtigd materiaal veroorzaken (soms langdurige) vertraging in de opsporingsonderzoeken. Dat is niet alleen voor de direct betrokken partijen onwenselijk maar ook voor de maatschappij als geheel.

Het onderzoek is een internationale verkenning van wet- en regelgeving en praktijk in een aantal landen die partij zijn bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) op het terrein van vertrouwelijke communicatie, geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht. In het bijzonder zal worden nagegaan hoe de bevoegdheden zijn geregeld. Het onderzoek is bedoeld om kennis en inspiratie op te doen voor beleid en wetgeving en voor de praktijk.