Evaluatie Adolescentenstrafrecht

Vervolgonderzoek Adolescentenstrafrecht (2022-2024)

Met het adolescentenstrafrecht is een flexibele sanctionering rond de leeftijd van achttien jaar mogelijk. De rechter kan in strafzaken van adolescenten zowel het reguliere sanctiestelstel toepassen, als onder specifieke voorwaarden bij 16- en 17-jarigen het volwassenenstrafrecht of bij 18- tot 23-jarigen het jeugdstrafrecht. De doelstellingen van dit onderzoek waren: 1) inzicht krijgen in de kenmerken van (strafzaken van) 16- tot 23-jarigen bij wie sprake is van de toepassing van het adolescentenstrafrecht, 2) inzicht krijgen in de motivering van de rechter voor de toepassing van het adolescentenstrafrecht bij 16- tot 23-jarigen en 3) inzicht krijgen in de eis van de officier van justitie, het advies van deskundigen en het standpunt van de verdediging voor het toe te passen sanctiestelsel bij 16- tot 23-jarigen. Uit dit onderzoek blijkt dat in de bestraffing van 16- tot 23-jarigen, naast de ernst van het gepleegde misdrijf, ook de ontwikkeling van een adolescente dader en de (on)mogelijkheden van pedagogische behandeling van de dader een belangrijke rol spelen.

Overkoepelend rapport Adolescentenstrafrecht (2021)

Zeven jaar na implementatie op 1 april 2014 is in deze overkoepelende studie van het WODC-onderzoeksprogramma Monitoren en Evalueren Adolescentenstrafrecht de werking van het adolescentenstrafrecht geëvalueerd. De focus ligt op de toepassing van het jeugdstrafrecht bij jongvolwassen daders (18 tot 23 jaar) van een misdrijf. Is er evidentie voor de beleidslogica van het adolescentenstrafrecht? Hoe werkt het adolescentenstrafrecht in de praktijk voor deze doelgroep? Welke afwegingen vinden plaats in de selectie van jongvolwassenen? Is de aanpak in de praktijk effectief? Welke knelpunten zijn er? Om deze en andere vragen te beantwoorden zijn in de jaren 2015 tot en met 2020 deelstudies uitgevoerd vanuit het onderzoeksprogramma monitoren en evalueren adolescentenstrafrecht.

Lees het volledige rapport van 2021 Evaluatie van het adolescentenstrafrecht - een multicriteria evaluatie

Effectmeting (2021)

Het doel van dit onderzoek was om inzicht te krijgen in het effect van de toepassing van het jeugdstrafrecht bij jongvolwassenen op recidive en resocialisatie. Dit onderzoek was zowel beschrijvend als evaluerend van aard. De volgende onderzoeksvragen zijn beantwoord: 1 a Wat zijn de kenmerken van opleiding, woonsituatie en werk (resocialisatie) van jongvolwassenen die volgens het jeugdstrafrecht zijn berecht? b Welke veranderingen doen zich voor in resocialisatie bij jongvolwassenen die volgens het jeugdstrafrecht zijn berecht na afronding van de sanctie in vergelijking met de situatie bij instroom bij het OM? c Wat is de recidive van jongvolwassenen die volgens het jeugdstrafrecht zijn berecht? d Wat is de relatie tussen veranderingen in resocialisatie en recidive? e Wat is de relatie tussen verschillende jeugdsancties (voorwaardelijke en onvoorwaardelijke jeugddetenties en taakstraffen) en recidive? 2 a Wat is het effect van de toepassing van het jeugdstrafrecht bij 18- tot 23-jarigen op de recidive twee jaar na afronding van de opgelegde sanctie? b Wat is het effect van de toepassing van het jeugdstrafrecht bij 18- tot 23-jarigen op veranderingen in opleiding, woonsituatie en werk (als indicatoren van resocialisatie)?

Lees het onderzoeksrapport van 2021 Adolescentenstrafrecht - Effecten van de toepassing van het jeugdstrafrecht bij jongvolwassenen op resocialisatie en recidive

Internationale vergelijking (2019)

In dit deelproject is onderzocht welke ervaringen er zijn in, voor Nederland relevante, andere landen met toepassingen van het jeugdstrafrecht (of een vergelijkbare modaliteit) bij jongvolwassenen. De centrale vraag van dit project was: Welke ervaringen zijn er in het buitenland met het toepassen van het jeugdstrafrecht (of een vergelijkbare modaliteit) bij jongvolwassenen, op welke wijze wordt het jeugdstrafrecht bij jongvolwassenen toegepast en in welke context?

Lees het onderzoeksrapport van 2019 De aparte bejegening van jongvolwassen daders in het (jeugd)strafrecht; een internationale vergelijking

Kenmerken van veroordeelde jongvolwassenen (2018)

Het doel van dit onderzoek was tweeledig. Ten eerste beter inzicht krijgen in hoe de doelgroep van jongvolwassenen die volgens het jeugdstrafrecht kunnen worden gesanctioneerd wordt omschreven. Ten tweede inzicht krijgen in de kenmerken van 18- tot 23-jarigen die volgens het jeugdstrafrecht zijn gesanctioneerd (hun demografische, psychosociale en criminele carrière kenmerken). Daar waar het eerste doel inzicht oplevert over de beoogde doelgroep voor de toepassing van 77c Sr., gaat het bij het tweede doel om de kenmerken van de in de praktijk gerealiseerde doelgroep. Inzicht in de mate waarin de beoogde doelgroep en de gerealiseerde doelgroep overeenkomen is van belang zowel voor de evaluatie van het adolescentenstrafrecht als voor de interventies die in de praktijk beschikbaar zijn voor de doelgroep.

Lees het onderzoeksrapport van 2018 Adolescentenstrafrecht - kenmerken van de doelgroep, de strafzaken en de tenuitvoerlegging

Procesevaluatie (2018)

De procesevaluatie levert inzicht op in de wijze waarop het adolescentenstrafrecht bij 16- tot 23-jarigen in de praktijk wordt uitgevoerd. Hiervoor worden de verschillende fasen uit de (jeugd)strafrechtketen (vroeghulp, advisering, vordering, berechting en tenuitvoerlegging) onderzocht. Dit deelproject is gericht op de werkwijze die door professionals in de praktijk wordt gehanteerd volgens de uitgangspunten van de wet verloopt. Hierbij worden mogelijke knel- en verbeterpunten gesignaleerd.

Lees het onderzoeksrapport uit 2018 De toepassing van het jeugdstrafrecht bij jongvolwassenen in de praktijk

Vroege evaluatie (2016)

Het doel is om in een vroeg stadium na de invoering van het adolescentenstrafrecht inzicht te krijgen in de beleidstheorie van het adolescentenstrafrecht. Daarnaast is inzicht geboden in de ontwikkelingen in strafzaken tegen 16- tot 23-jarigen en met name de toepassing van het jeugdstrafrecht bij jongvolwassenen (18- tot 23-jarigen; artikel 77c Sr.). Hiervoor zijn een beleidstheoriereconstructie en een empirische verkenning uitgevoerd.
Lees het  rapport uit 2016 Adolescentenstrafrecht - Beleidstheorie en eerste empirische bevindingen