De Rijksuniversiteit Groningen heeft in opdracht van het WODC deze wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap (RWN) in het belang van de nationale veiligheid geëvalueerd. Daarbij staat de vraag centraal in hoeverre deze wetswijziging de legale terugkeer van Nederlandse leden van buitenlandse, jihadistische organisaties naar Nederland heeft weten te verhinderen. Het onderzoek liep tot juli 2020.

In de periode tussen maart 2017 en juli 2020 werd in totaal 23 keer overwogen om het Nederlanderschap in trekken en in 21 gevallen is het Nederlanderschap daadwerkelijk ingetrokken. Hiervan heeft de Afdeling bestuurs­rechtspraak van de Raad van State in twee gevallen het besluit vernietigd. In vijf gevallen heeft de staatssecretaris zelf het besluit ingetrokken, omdat niet kon worden bewezen dat de aansluiting bij en handelingen voor de terroristische organisatie hadden plaatsgevonden op of na 11 maart 2017 (de datum dat de lijst van terroristische organisaties als bedoeld de wet werd gepubliceerd). Ten tijde van het onderzoek waren dus nog veertien intrekkingen van kracht. In vijf van deze veertien uitspraken heeft de rechtbank Den Haag de intrekkings­beslissing in stand gelaten en er zijn nog negen beroepszaken aanhangig. In één zaak is inmiddels hoger beroep ingesteld.

In grote lijnen is de uitvoering van de wet in lijn met de bedoeling van de wet. Vanaf het ingaan van de wetswijziging tot het sluiten van het onderzoek zijn geen personen van wie het Nederlanderschap is ingetrokken op legale wijze naar Nederland teruggekeerd. Wel is één geval bekend van een vrouw die zich meldde bij de diplomatieke post in Ankara en die, ondanks intrekking en ongewenstverklaring, Nederland is ingereisd, omdat Turkije haar en haar twee kinderen op het vliegtuig naar Nederland heeft gezet. Hoeveel personen niet-legaal Nederland zijn ingereisd kan niet worden bepaald, maar de geïnterviewden geven aan dat zij geen ander geval kennen dan de genoemde vrouw.

Lees het volledige rapport: Evaluatie wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap in het belang van de nationale veiligheid.