Hoge Raad kan zich meer concentreren op kerntaken dankzij artikel 80a Wet RO
Toen de Wet versterking cassatierechtspraak op 1 juli 2012 in werking trad, is artikel 80a Wet RO ingevoerd voor de civiele kamer, belastingkamer en strafkamer van de Hoge Raad. Dit artikel biedt de Hoge Raad de bevoegdheid om bepaalde zaken via een vereenvoudigde en snellere procedure af te doen door deze zaken niet-ontvankelijk te verklaren. Het artikel 80a Wet RO is nu geëvalueerd via een juridisch-empirisch onderzoek uitgevoerd door het Montaigne Centrum voor Rechtsstaat en Rechtspleging van de Universiteit Utrecht, in opdracht van het WODC. Het onderzoek geeft een totaalbeeld van de toepassing over de periode 2012-2019 voor de sectoren civiel recht, belastingrecht en strafrecht.
Artikel 80a Wet RO had als hoofddoel om de Hoge Raad meer in staat te stellen zich als ‘cassatierechter te concentreren op zijn kerntaken’. Dit vanuit een beleidstheorie die uitgaat van ‘meer ruimte maken voor wat er toe doet’. Het idee is dat door te zorgen dat er minder reguliere cassaties bij de Hoge Raad terecht komen er meer ruimte komt om meer aandacht te kunnen besteden aan de zaken die ertoe doen. Daarvoor moet na binnenkomst bij de Hoge Raad een selectie gemaakt worden in zaken tussen ‘kansloze zaken’ en ‘zaken die ertoe doen’. Het instrument om deze selectie van zaken mogelijk te maken, is artikel 80a Wet RO.
Verwachtingen worden waargemaakt
De evaluatie wijst uit dat de verwachtingen voor de sector strafrecht ruimschoots zijn overtroffen, voor de sector belastingrecht zijn gerealiseerd, en voor sector civiel recht weliswaar achterblijven, maar dat de zeeffunctie van de civiele cassatiebalie effectief is gebleken en de instroom van zaken bij de civiele kamer van de Hoge Raad reguleert. Artikel 80a Wet RO heeft de Hoge Raad en het parket in staat gesteld de procedure voor het selecteren van zaken zodanig vorm te geven dat er bij gelijkblijvende capaciteit ruimte is ontstaan om tijd te kunnen besteden aan zaken die ertoe doen. Daarmee kan de Hoge Raad zich meer concentreren op zijn kerntaken en is het door de wetgever beoogde hoofddoel bereikt.
Knelpunten en aanbevelingen
Uit het onderzoek blijkt ook dat vooral vanuit de advocatuur knelpunten inzake rechtsbescherming en de financiering van de rechtsbijstand worden ervaren. Dat geldt voor de sector strafrecht, en in mindere mate voor de sectoren belastingrecht en civiel recht. Daarnaast blijkt artikel 80a Wet RO een aantal gunstige als ongunstige neveneffecten te hebben gehad. Om aan de gevonden knelpunten tegemoet te komen, hebben de onderzoekers aanbevelingen geformuleerd.