Zorgconferenties tbs van waarde: vraag groter dan aanbod
Zorgconferenties voor forensisch psychiatrische patiënten die langer dan 15 jaar in de tbs verblijven worden breed gewaardeerd door alle betrokken partijen. Zij zien deze als een toevoeging aan de bestaande instrumenten voor het toetsen van behandelduur- en voortgang en het doorbreken van impasses. Door het succes is de vraag naar zorgconferenties zo groot, dat vaak niet binnen de gewenste termijn in het aanbod kan worden voorzien. Dat blijkt uit onderzoek van de universiteit Leiden in opdracht van het WODC.
Veel tbs-gestelden krijgen in het behandeltraject te maken met gebrek aan voortgang of behandelimpasses. Voor enkele honderden forensisch psychiatrische patiënten leidt dit tot een verblijf langer dan 15 jaar in de tbs. Sinds 2017 wordt voor deze groep een zorgconferentie georganiseerd. Dat is een vergadering waarin de tbs-gestelde zelf aanschuift. Een grote multidisciplinaire groep betrokken professionals denkt mee over de vraag of er een volgende stap mogelijk is in de tbs-behandeling. De uitkomst van de zorgconferentie is een advies aan de kliniek, die eindverantwoordelijk blijft voor de behandeling.
Zich gehoord voelen
Uit het onderzoek blijkt dat betrokken partijen van mening zijn dat de baten opwegen tegen de kosten: via een zorgconferentie wordt regelmatig tot passende vervolgstappen gekomen. Dat kan ook zijn dat de tbs-gestelde al op de juiste plaats zit. De werkzaamheid van de zorgconferenties wordt onder meer toegeschreven aan het gemeenschappelijk doeleigenaarschap en het ‘out-of-the-box’-denken. Alle partijen, waaronder de tbs-gestelde, voelen zich tijdens een zorgconferentie gehoord. Het leveren van maatwerk en het informele karakter worden ook positief gewaardeerd. Net als de aanwezigheid van een vertegenwoordiger van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), die (als financier) barrières kan doorbreken die het veld zelf niet kan wegnemen, bijvoorbeeld om een bepaalde vervolgplek te organiseren. Dat de patiënt een gezicht krijgt, wordt ook vanuit DJI als zeer waardevol ervaren in de besluitvorming.
Casus-overstijgende effecten
Zorgconferenties zorgen ook voor positieve effecten die casus-overstijgend zijn. Zo ontstaat er bijvoorbeeld meer inzicht in tekorten in het forensische landschap en vervolgvoorzieningen voor bepaalde typen patiënten. Dat de betrokken partijen letterlijk bij elkaar over de vloer komen, helpt enorm voor de onderlinge relaties en voor het inzicht in wat anderen aan zorg(deskundigheid) te bieden hebben.
Uitbreiding capaciteit
Gestart als een project voor patiënten die 15 jaar in tbs zaten, kunnen zorgconferenties inmiddels ook op aanvraag worden georganiseerd voor andere tbs-gestelden. Daarmee is het project enigszins slachtoffer geworden van het eigen succes. De vraag is zo groot, dat daar vaak niet binnen de gewenste termijn in kan worden voorzien, terwijl een goede timing belangrijk is voor de werkzaamheid. De onderzoekers bevelen dan ook een uitbreiding aan van de (personeels)capaciteit en het takenpakket bij DJI voor zorgconferenties. Een ander verbeterpunt is de borging van zorgconferenties in duidelijke regelgeving, zodat het voortbestaan meer verzekerd is.