Nieuwe editie Justitiële verkenningen over de parallelle economie

In de parallelle economie vinden (financieel-)economische activiteiten plaats die geheel of gedeeltelijk buiten overheidsregulering om gaan. Dat kan gebeuren om ideologische redenen, zoals afwijzing of verzet tegen de bestaande (economische) maatschappij. Maar er zijn ook minder verheven motieven te onderkennen, zoals simpelweg het willen vermijden van het reguliere betalingsverkeer en het bijbehorende toezicht, omdat er crimineel geld in het spel is. In dit nummer van Justitiële verkenningen wordt toegelicht welke verschijningsvormen er zijn van parallelle economische activiteiten en worden een aantal aspecten ervan nader besproken.

Onderwerpen die aan de orde komen

Europese richtlijnen schrijven voor dat drugshandel en andere illegale economische activiteiten worden meegenomen in de nationale rekeningen van lidstaten. De uitkomsten hiervan worden vervolgens gebruikt om de afdracht van de lidstaten aan de Europese Unie vast te stellen. Maar hoe schat je de omvang van deze activiteiten?

De reden waarom ondergronds bankieren en drugscriminaliteit een perfecte match vormen. Sterker nog, de groothandel in verdovende middelen had vermoedelijk nooit zo efficiënt kunnen functioneren zonder de financiële bemiddeling van ondergrondse bankiers.

Welke financieel-economische consequenties sommige soevereinen aan hun denkbeelden verbinden, zoals het opeisen van een geheim overheidsfonds of het weigeren van betalen van belasting.

Coverfoto van Justitiële Verkenningen, 2024, nummer 2 over Parallelle ecnomie
Beeld: ©WODC

Verschillende methoden die misbruik maken van de internationale handel om criminele opbrengsten wit te wassen, ook wel Trade Based Money Laundering (TBML) genoemd. Ook worden enkele knelpunten in de bestrijding van TBML toegelicht.

Manieren waarop misbruik van de trustsector wordt gemaakt. Hierbij is een analyse gemaakt van82 strafrechtelijke onderzoeken naar trustkantoren. Opvallend was dat de meeste verdachten uit het (legitieme) midden- en kleinbedrijf kwamen.

De rol die cryptovaluta, zoals Bitcoin, spelen bij verschillende activiteiten binnen de parallelle economie. Deze valuta worden veelvuldig gebruikt bij onder andere de handel in illegale waar, zoals drugs of wapens. Maar cryptomunten zijn soms ook verbonden met ideologische opvattingen en waarden zoals autonomie en privacy.