WODC-publicaties 2023 - week 08

Journalisten die over criminaliteit of misstanden publiceren, ontvangen hun informatie soms van personen die anoniem willen blijven. Voor de politie en het openbaar ministerie kan het echter belangrijk zijn om die bronnen als getuigen te horen. Toch hoeven journalisten niets te zeggen over hun bronnen als ze in een strafzaak moeten getuigen. Dit zogenoemde verschoningsrecht voor journalisten is sinds 1 oktober 2018 geregeld via de Wet bronbescherming in strafzaken. Daarvoor bestond dat recht alleen op basis van uitspraken van het Europees Hof van de Rechten van de Mens (EHRM). Met de wettelijke verankering die in overeenstemming is met de huidige jurisprudentie van het EHRM is de hoofddoelstelling van de wet behaald.

Doelstellingen Wet bronbescherming in strafzaken behaald

Bedrijven, opsporingsdiensten en het openbaar ministerie zien zelfonderzoek en zelfmelding als waardevolle vormen van informatievoorziening, die fraude en corruptie kunnen voorkomen. Maar er kleven ook allerlei risico’s aan, zoals kosten, beperking in onderzoeksmogelijkheden en de kwaliteit van het onderzoek. Betrokken deskundigen, bestaande uit de uitvoerders en opdrachtgevers van zelfonderzoeken, het openbaar ministerie en de FIOD concluderen dat nadere regulering in Nederland omtrent zelfonderzoek en zelfmelding wenselijk is.

Wat zijn opbrengsten en risico’s van zelfonderzoek en zelfmelden bij fraude en corruptie?

De Landelijke Expertisegroep Bijzondere Zedenzaken (LEBZ) kan de officier van justitie adviseren in bijzondere zedenzaken. Dit zijn onder andere zaken met hervonden herinneringen, of zaken die zich meer dan acht jaar geleden zouden hebben voorgedaan. Onderzoek door Breuer & Intraval naar de doelstellingen, werkwijze en resultaten van de LEBZ  geeft een tweeledig beeld. Zo werkt de expertisegroep volgens vastgelegde werkwijzen aan de opgelegde taken. Direct betrokkenen als politie en OM zijn ervan overtuigd dat de adviseurs voldoende kennis en expertise hebben om hun werk gedegen te doen. Aan de andere kant is meer voorlichting en openheid nodig bij het algemeen publiek over de taken van de expertisegroep.

Voldoende kennis en expertise bij LEBZ, wel meer openheid gewenst