Lijkschennis zou vaker strafbaar moeten zijn en strenger moeten kunnen worden bestraft
Lijkschennis maakt een ernstige inbreuk op de integriteit van het overleden lichaam en op de belangen van nabestaanden en anderen in de samenleving. De maximumstraffen voor bepaalde vormen van lijkschennis, zoals het opgraven of wegmaken van een lijk, zouden daarom moeten worden verhoogd. Voor het fysiek aantasten van een overleden lichaam zou een zelfstandige strafbepaling in de wet moeten komen. Die bestaat nu nog niet. Daarnaast zijn er vormen van lijkschennis die nu nog niet strafbaar zijn gesteld, maar wel strafbaarstelling verdienen. Denk aan seksueel misbruik (necrofilie), het maken van naaktfoto’s of het betalen voor donatie van een overleden lichaam.
Deze aanbevelingen komen voort uit onderzoek dat onderzoeksbureau De strafzaak en de Vrije Universiteit samen hebben uitgevoerd in opdracht van het WODC. In het onderzoek is van tien vormen van lijkschennis onderzocht of strafbaarstelling aan te bevelen is. Daarbij is ook gekeken naar de strafbaarheid van lijkschennis en discussies daarover in zeven andere landen dan Nederland.
Redenen voor strafbaarstelling
Persoonlijkheidsrechten, in het bijzonder het recht op bescherming van de lichamelijke integriteit en de persoonlijke levenssfeer, werken na het overlijden door. Ook na het overlijden verdient het lichaam daarom bescherming. Het moet op een integere manier worden behandeld. Aantasting van een overleden lichaam heeft bovendien een grote impact op nabestaanden en anderen in de samenleving. Wanneer een overleden lichaam na een moord wordt verminkt en weggemaakt, tast dat bovendien de mogelijkheden aan om de moord op te helderen. Om deze redenen is het nodig om bepaalde vormen van lijkschennis strafbaar te stellen en om er substantiële maximumstraffen op te stellen.
Aansluiting bij andere landen
Het fysiek aantasten van een overleden lichaam en het seksueel misbruiken ervan is in de meeste onderzochte landen strafbaar gesteld. Als andere landen geen afzonderlijke strafbepalingen kennen voor deze delicten, is daarover meestal discussie gevoerd en zijn er wetgevingsinitiatieven geweest om de ervaren leemte in de wetgeving op te vullen.
Donatie lichaam niet vergoed
Het doneren van een lichaam ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek of onderwijs, waarna het wordt ontleed, is belangrijk voor de ontwikkeling van de wetenschap en de opleiding van medici. Het ter beschikking stellen van een vergoeding in ruil voor de donatie staat echter op gespannen voet met het uitgangspunt dat geen geld mag worden verdiend met de handel in lichamen of lichaamsdelen. Daarom stellen de onderzoekers voor om dit te verbieden. Ook stellen zij voor om een vergunningenplicht in te voeren voor bedrijven die gedoneerde lichamen tegen betaling ter beschikking stellen aan andere bedrijven.