Samenwerking in terrorismebestrijding vraagt om specifiek soort professional
Terrorisme en criminaliteit zijn gelaagde, veranderlijke en ongrijpbare fenomenen. Partners in het veiligheidsdomein, de zorg, het onderwijs, en het sociaal domein moeten samenwerken om deze fenomenen succesvol aan te pakken. Hiervoor is een specifiek type professional nodig, die zich kan verplaatsen in het perspectief van anderen en die vanuit zijn organisatie voldoende tijd en mogelijkheden krijgt om de samenwerking te laten slagen. Dat blijkt uit onderzoek van USBO Advies van de Universiteit Utrecht in samenwerking met Avans Hogeschool in opdracht van het WODC. In het onderzoek werd gekeken naar wat de aanpak van terrorisme en de aanpak van criminaliteit van elkaar kunnen leren.
Uitvoerig literatuuronderzoek en diepte-interviews met professionals en experts leverde tien belangrijke lessen op. Organisaties die samen werken aan criminaliteits- en terrorismebestrijding hebben vaak uiteenlopende doel- en taakstellingen, verschillende professionele werkwijzen en verschillende bevoegdheden en belangen. Succesvolle samenwerking vraagt daarom volgens de onderzoekers om een specifiek soort professional, die het vermogen heeft om zich te verplaatsen in de perspectieven, belangen en posities van anderen, en die andere werelden niet uitsluit. Het helpt als deze professional werkervaring heeft bij een andere organisatie die een rol heeft bij de aanpak van criminaliteits- en terrorismebestrijding.
Randvoorwaarden
De randvoorwaarden moeten voor de professional in orde zijn, bijvoorbeeld voldoende menskracht, stabiliteit in de bezetting en tijd. Ook moet er sprake zijn van voldoende gevoel van urgentie, prioriteit en aandacht bij politiek en bestuur. Binnen de samenwerking moet daarnaast duidelijkheid bestaan over spelregels en rollen. Voorts spelen onderling vertrouwen, informatiedeling en duidelijke regie een belangrijke rol. Hoewel de samenwerking binnen terrorisme- en criminaliteitsbestrijding vaak complex is en er veel bij komt kijken, zijn er wel voorbeelden van organisatievormen waarbinnen een succesvolle samenwerking tot stand is gekomen, zoals de Veiligheidshuizen, de Top-600 en de RIEC's (Regionale Informatie- en Expertise Centra).
Een gezamenlijk verhaal
De onderzoekers waarschuwen dat de dominantie van het ‘veiligheidsdenken’ een succesvolle aanpak bij terrorisme- en criminaliteitsbestrijding in de weg kan staan. Samenwerkende organisaties hebben soms contrasterende of strijdige perspectieven op het probleem. Dit uit zich in het veelvuldig gebruiken van bepaalde termen in overleggen en (beleids)stukken, zoals ‘daders’, ‘extremisten’ of ‘radicalisering’. Dit maakt identificatie met (de aanpak van) het vraagstuk minder voor de hand liggend voor partijen die denken en werken in termen van ‘zorgwekkend gedrag’ of ‘bescherming’, zoals leraren en welzijnswerkers. Een sterk en afgebakend verhaal dat past bij de doelen en perspectieven van álle partners – en niet alleen de veiligheidspartners – is volgens de onderzoekers een belangrijke factor voor succesvolle samenwerking.