Zelfgerapporteerd daderschap jeugdcriminaliteit
Om de 5 jaar worden jeugdigen van 10 tot 23 jaar gevraagd naar de delicten zij plegen. Uit dit zelfgerapporteerde daderschap onderzoek blijkt dat het percentage minderjarigen dat in 2020 een delict rapporteerde gelijk is aan 2015. Dit geldt voor alle delicten, behalve voor vermogensdelicten. Deze soort delicten rapporteren minderjarigen vaker dan in 2015. Het percentage minderjarigen dat een cyberdelict rapporteert is in 2020 lager dan in 2015.
Laatste update: mei 2021
De ontwikkelingen over 2005 tot in 2020 variëren naar leeftijdsgroep, type delicten en achtergrondkenmerken. De eerder ingezette daling in zelfgerapporteerd daderschap zet in 2020 niet door onder minderjarigen. Onder de jongvolwassenen (18-23 jaar) zet de daling wel door.
21% twaalfminners jaar zegt een traditioneel delict te hebben gepleegd
In 2020 zegt 21% van de 10- tot 12-jarigen in de voorgaande twaalf maanden een traditioneel delict te hebben gepleegd. Het gaat hier bijvoorbeeld om iets stelen of, vernielen. Dit percentage is vergelijkbaar met 2005 en 2015.
Als we bij twaalfminners kijken naar sekse en achtergrond dan rapporteren jongens en kinderen met een Nederlandse achtergrond vaker daderschap van agressie- en vermogensdelicten. Daarnaast meldt ruim 4% een cyber- en/of gedigitaliseerd delict. Dat percentage is lager dan in 2015. Het gaat dan bijvoorbeeld over zonder toestemming inloggen op iemands account of iemands wachtwoord veranderen (hacken).
Minderjarigen rapporteren meer vermogensdelicten en minder cyberdelicten
Bijna 37% van de minderjarigen (12- tot 18-jarigen) geeft aan een traditioneel delict te hebben gepleegd. Dit is vergelijkbaar met 2015. De trend over de tijd is stabiel voor alle hoofdcategorieën van traditionele delicten. Behalve voor vermogensdelicten; deze nemen juist toe. Verder geeft bijna 20% van de minderjarigen aan in 2020 een cyber- en/of gedigitaliseerd delict te hebben gepleegd. Dat is lager dan in 2015, vooral bij cyberdelicten. Dit zijn delicten zoals het hacken van computers of het platleggen van een netwerk.
Onder minderjarige jongens is zelfgerapporteerd daderschap van vermogensdelicten toegenomen in 2020. Bij meisjes is daderschap van cyber- en gedigitaliseerde delicten afgenomen. Onder minderjarigen met een migratieachtergrond is vandalisme toegenomen en daderschap van andere type delicten stabiel of afgenomen. Daarnaast zijn onder minderjarigen met een Nederlandse achtergrond vermogensdelicten toegenomen en gedigitaliseerde delicten afgenomen.
De grafieken hieronder laten de ontwikkelingen zien van traditionele en cyber- en gedigitaliseerde delicten 2005, 2010, 2015 en 2020 bij 12- tot 18-jarigen (in % en met 95%-betrouwbaarheidsinterval).
Percentage zelfgerapporteerd traditioneel daderschap 12- tot 18-jarigen
| | 2005 | 2010 | 2015 | 2020 |
|---|---|---|---|---|
| Traditioneel totaal | 41,2 | 38,1 | 34,7 | 36,6 |
| Geweld | 25,3 | 22,7 | 21,8 | 20,7 |
| Vermogen | 25,3 | 20,7 | 15,3 | 19,4 |
| Vandalisme | 16,4 | 17,9 | 13,8 | 13,4 |
| Drugsverkoop | 5,3 | 3,3 | 2,6 | 3,3 |
| Wapenbezit | 2,5 | 2,3 | 2,4 | 1,5 |
Noot. Steekproef omvang 2005 = 1.123, 2010 = 2.264, 2015 = 1.469, 2020 (Q1) = 615
Percentage zelfgerapporteerd online daderschap 12- tot 18-jarigen
| | 2015 | 2020 |
|---|---|---|
| Online totaal | 34,7 | 36,6 |
| Cyberdelicten | 21,8 | 20,7 |
| Gedigitaliseerde delicten | 15,3 | 19,4 |
Noot. Steekproef omvang 2015 = 1.469, 2020 (Q1) = 615
Minder jongvolwassenen rapporteren een traditioneel delict
In 2020 rapporteert ruim 35% van de 18- tot 23-jarigen (jongvolwassenen) een traditioneel delict. Dat is een afname ten opzichte van 2015. Daarnaast rapporteert 15% van de jongvolwassenen cyber- en/of gedigitaliseerde delicten, wat ook lager is dan in 2015.
Als we kijken naar trends in sekse en migratieachtergrond, dan zien we het volgende. Onder jongvolwassen vrouwen is delinquentie afgenomen en bij jongvolwassen mannen is een afname te zien in cyberdelicten en in zogenoemde volwassenendelicten, zoals rijden onder invloed en diverse vormen van fraude. Onder jongvolwassenen met een Nederlandse achtergrond neemt zelfgerapporteerd daderschap af, terwijl delinquentie bij degenen met een migratieachtergrond stabiel blijft.
Zelfrapportage wapenbezit en drugshandel anders dan politiecijfers
In de media is veel aandacht voor betrokkenheid van jongeren bij steekincidenten en toegenomen wapenbezit, evenals voor jongeren die betrokken zijn bij drugshandel. Deze toename blijkt ook uit politiecijfers. Dit komt echter niet in de zelfrapportage van daderschap naar voren. Zelfrapportagecijfers laten een stabiel beeld zien wat betreft wapenbezit in de jaren 2005 tot 2021. Het percentage minderjarigen en jongvolwassenen dat zegt in het voorafgaande jaar drugs te hebben verkocht (ongeacht het type) is in 2020 lager dan in 2015.
Slachtofferschap minderjarigen van hacken gestegen
In 2020 neemt ten opzichte van 2015 het slachtofferschap onder 12- tot 18-jarigen van traditionele feiten af. Het slachtofferschap van hacken stijgt juist in deze periode. Slachtofferschap van feiten als online fraude en hacken liggen op een vergelijkbaar niveau als slachtofferschap van diverse traditionele geweldsdelicten. Ongeveer één op de twintig minderjarigen zegt in 2020 slachtoffer te zijn geweest van online fraude of hacken.
Genuanceerder beeld ontwikkelingen jeugdcriminaliteit
Het zelfgerapporteerd daderschap van jeugdigen geeft beeld van een deel van de werkelijke jeugdcriminaliteit. Veel van deze delicten blijven onopgemerkt bij politie en justitie. En jongere rapporteren over het algemeen alleen lichtere en vaker voorkomende delicten. Een genuanceerder beeld van de ontwikkelingen in de jeugdcriminaliteit op basis van meerdere bronnen geven we in de volledige Monitor Jeugdcriminaliteit.
Zomer 2024: nieuwe resultaten zelfgerapporteerd daderschap
In 2023 worden weer jongeren bevraagd over de delicten die ze in het jaar daarvoor hebben gepleegd. De resultaten over zelfgerapporteerd daderschap volgen in 2024.